DENİZLİ' DE TERMAL-SAĞLIK TURİZM
Dünyada
ve ülkemizde turizm sektörünün gelişmesiyle birlikte alternatif turizm
seçenekleri gündeme gelmektedir
Mevsimsel kıyı turizminin yanında on iki aylık zamana yayılan Termal Turizm (Sağlık Turizmi) de önem kazanmaktadır. Günümüzde termal kaynaklara bağlı sağlık turizmi dünyada önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye jeotermal kaynaklar açısından dünyada ilk yedi ülke arasında yer alırken, Avrupa’ da birinci, kaplıca uygulamaları konusunda ise üçüncü sırada yer almaktadır.
Denizli’ de termal turizmin kaynağı olan termal suların varlığı ve önemi ilk yerleşim dönemlerine kadar uzanmaktadır. Denizli’ nin sahip olduğu bereketli topraklara Büyük Menderes ve Çürüksü adında iki önemli ırmak hayat vermektedir. Küçük fakat verimli ovaya adını veren, Lykos (Çürüksu) Nehri; Honaz Dağı eteklerinden doğarak Lykos Ovası’ nın ortasından geçip, Sarayköy yakınında Büyük Menderes Nehri’ ne karışmaktadır.
Çürüksu (Lykos) Vadisi Afyon’ dan başlayan ve Aydın’ a kadar uzanan fay hattına bağlı olan termal su kaynaklarına sahiptir. Bu nedenle Çökelez Dağı ve Honaz Dağı eteklerinden Kaklık çevresine kadar olan alanlarda çok zengin ve kaliteli traverten ocakları yer alır. Termal su vadide insanlar tarafından binlerce yıldır tedavi amaçlı kullanılmış ve görkemli hamamlar yapılmıştır.
Antik dönemde Denizli çevresinde yer alan; Hierapolis, Laodikeia, Attouda, Karura, Herakleia Salbace ve Eumeneia kentlerinde tıp, bir bilim dalı olarak kabul edilmiştir.
Arkeoloji literatüründe Holy City (Kutsal Kent) olarak adlandırılan Hierapolis (Pamukkale), bilinen tapınak, yapı, sıcak su kaynakları ve kaplıcaları sayesinde geçmişte önemli bir tıbbi merkez haline gelmiş ve şifa bulmak niyetiyle Anadolu’ nun birçok yerinden gelen hastalar burada yaşamlarının sonuna kadar kalmışlardır. Roma Nekropolü, çoklukla bu hastaların mezarlarından oluşmakta ve kültürel çeşitlilik içermektedir. Hierapolis’ teki Antik Çeşme ve Roma Hamamları, kentin bu özelliği nedeniyle inşa edilmiş ve bu yapılar, günümüze kadar gelmiştir.
Büyük Menderes Irmağı yanında kurulmuş olan Tripolis Antik Kenti’ nin kuruluş amaçlarından biri de günümüzde Yenicekent Kaplıcaları olarak bilinen termal su kaynaklarından tedavi amaçlı yararlanılmasıdır. Yine Sarayköy-Tekke Kaplıcaları olarak bilinen bölgede antik dönemde Karura adında bir kent kurulmuştur. Bu kentin kaplıcalarının sağlık ve tedavi amaçlı olarak kullanıldığı antik kaynaklardan bilinmektedir. Binlerce yıldır bölgemizde bilime dayalı tıp ve termal suya bağlı tedavi uygulanmaktadır.
Bu yaklaşım çerçevesinde, turizm kaynakları açısından yüksek potansiyele sahip ülkemizde kıyı turizminin yanı sıra başta termal turizm olmak üzere alternatif turizm türlerini değerlendirerek, ülkemizin dünyada önemli bir varış noktası olmasını sağlamak için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ nca Termal Turizm Master Planı çalışmaları hazırlanmıştır. Bu planlama çalışmalarında, termal sularımızın kür parkı ve kür merkezi kullanımlarıyla insan sağlığı açısından daha verimli değerlendirilmesinin yanında turizm ve rekreasyona yönelik nitelikli ve uluslararası standartlara sahip tesislerde konaklama, eğlence, dinlence ve spor imkânlarının sunulduğu, 12 ay boyunca hizmet verebilen termal turizm merkezlerinin oluşturulması, böylece turist sayısının ve turizm gelirinin arttırılması hedeflenmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığımızca, Termal Turizm Master Planı çerçevesinde, Termal Turizm Kentleri Projesi çalışmaları başlatılmış, bu kapsamda ülkemizde 3 (üç) ayrı bölge belirlenmiş, bunlardan biri olan Güney Ege Bölgesi içerisinde 4 (dört) İl ele alınmıştır. Bu bölgede yer alan İllerden biri de Denizli’dir.
Denizli ili sınırları içerisinde bulunan, doğa harikası beyaz travertenleri, antik kenti, şifalı termal suları ile Pamukkale, UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi’ ne almıştır. Kültürel ve doğal mirasın tüm insanlığın en değerli ortak mirası olduğu benimsenmiş ve bu doğrultuda uluslararası kuruluşlarla ortak programlar geliştirilmiştir.
Denizli’de; Turizm İşletme Belgeli 6.272 yataklı 26 tesis, Belediye Belgeli 6.949 yataklı 79 tesis ve 5.157 yataklı 129 pansiyon ile turizme hizmet sunan toplam 18.378 yataklı 234 tesis bulunmaktadır. Bu toplam 18.378 yatak kapasitesinden termal turizme hizmet veren; Karahayıt’ ta 4.000 yataklı 7 (yedi), Sarayköy’de 400 yataklı 2 (iki) adet olmak üzere toplam 9 (dokuz) adet Sağlık Bakanlığı’ndan ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli termal konaklama tesisi bulunmaktadır.
Bunun haricinde, Karahayıt’ ta kaplıca hizmeti veren ve daha çok iç turizme hizmet eden Belediye belgeli yaklaşık 10.000 yatak kapasiteli 124 tesis bulunmaktadır. Bu tesislere yerli ve yabancı hastalar doktor raporu ve tavsiyesiyle gelip, tedavi olmaktadırlar.
Denizli’nin turizm vizyonunun içinde yer alan jeotermale dayalı sağlık turizmi sayesinde, Pamukkale -Karahayıt - Akköy -Yenicekent- Sarayköy arasında uzanan Türkiye’nin en güzel ve sağlık turizmi açısından zengin potansiyele sahip termal bölgesindeki sıcaklığı 36 0C ile 2400C arasında değişen sularımızda, kür parkı ve kür merkezi kullanımlarıyla insan sağlığı açısından önemli olup, turizm ve rekreasyona yönelik nitelikli ve uluslararası standartlara sahip tesislerde konaklama, eğlence, dinlence ve spor olanaklarının sunulduğu 12 ay boyunca hizmet verilen İlimizin 2012 yılı sonu itibariyle 2.375.160, 2013 yılı Eylül ayı itibariyle 1.843.582 ziyaretçisi olmuş, bu ziyaretçilerin milliyet sıralamalarına bakıldığında Almanlar 1. Sırada olup, 2. Sırada Ruslar, 3. Sırada İngilizler ve 4. Sırada Uzak Doğu ülkeleri takip etmektedir.
Denizli sınırları içinde yer alan termal sular, kalp, damar sertliği, tansiyon, romatizma, deri, göz, raşitizm, felç, sinir hastalıklarına, uyuz, kaşıntı gibi deri hastalıklarına iyi geldiği gibi ılık içildiğinde mide, damar iltihapları ve reyno hastalığının tedavisine de iyi geldiği bilinmektedir. Bilhassa çamur banyosuyla alınan tedavi ile cildin daha genç ve zinde hale gelmesi mümkün olabilmektedir.
Denizli termal su kaynakları bakımından dünyanın en zengin alanları içinde gösterilmektedir. Diğer turizm türleri ile entegre olabilecek ve destinasyon oluşturabilecek kapasiteye sahip olan öncelikli geliştirilecek bölgeler içinde yer alan ilimizde, termal marka kent oluşturulmak üzere; Çardak Beylerli, Buldan Yenicekent-Bölmekaya, Sarayköy İlçesinde Tekkeköy, İnsuyu, Babacık ve Kızıldere Bölgesi, Akköy İlçesi Gölemezli Bölgesi Kültür ve Turizm Bakanlığınca 2006/11354 sayılı karar ile 16 Aralık 2006 tarihinde Termal Turizm Merkezi ilan edilmiştir.
25 Şubat 2008 gün ve 13317 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Akköy - Gölemezli, Sarayköy ve Buldan - Tripolis Termal Turizm Merkezleri birleştirilerek Denizli Termal Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi adı ile tek merkezde toplanmış ve 13 Mart 2008 tarih ve 26815 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı yapılmış, 1/5000 ve 1/1000’lik planların yapılması yetkisi İl Özel İdaresi’ne verilmiş ve çalışmalar tamamlanmıştır. Denizli Akköy Gölemezli bölgesinde, Spor Tesisleri Alanı (18 delikli golf alanı), beş yıldızlı Turizm Tesis Alanı, Termal Kür Tesis Alanı ve Günübirlik Tesis Alanı Kültür ve Turizm Bakanlığı’ nca 25 Ocak 2013 tarih ve 28539 Sayılı Resmi Gazetenin ARTIRMA, EKSİLTME VE İHALE İLÂNLARI bölümünde, http://www.resmigazete.gov.tr/ ve www.kulturturizm.gov.tr/ isimli internet sitesinde turizm yatırımcılarına tahsise çıkarılmıştır. Bu bölgede turizm yatırımı yapanlar 5. Bölge teşviklerinden yararlanabileceklerdir.
Bu bağlamda, Denizli’de bulunan jeotermal kaynak potansiyeli ile beraber doğal, kültürel, tarihi değerlerinin ve sosyo-ekonomik kaynakların sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde, koruma- kullanma dengesi gözetilerek, turizme yönlendirilmesine yönelik kararların getirilmesiyle, termal turizm ve termal turizmle bütünleşecek alternatif turizm türlerine yönelik yeni yatırımlar oluşacak, termal turizmin 12 ay turizm yapma, yüksek istihdam oluşturma, tesislerde yüksek doluluk oranını yakalayabilme vb. avantajları ile beraber alternatif turizm çeşitleriyle de turizm çeşitlendirilerek, Denizlinin turizm sektöründen aldığı payın arttırılması kaçınılmaz olacaktır.
(KARAHAYIT) PAMUKKALE TERMAL SAĞLIK KENTİ PROJESİ
Sayın Valimiz Abdülkadir DEMİR’ in İlimize atanmasından bu yana kendisinin turizme verdiği büyük destek ile İlimiz turizm alanında atağa geçmiş, projeler hız kazanmıştır. Karahayıt Kasabası’ nda başlayan “Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında yörenin özgün yapısına uygun tek tip bina inşaat çalışmaları TOKİ tarafından devam etmektedir. Bu bağlamda, Karahayıt’ ın “Pamukkale Termal Sağlık Kenti” adıyla yeni bir konseptte destinasyon olması için yeni yapılanma, dönüşüm ve çevre düzenleme çalışmaları ile tanıtım ve pazarlama çalışmaları hızla devam etmektedir. Buradaki amaçlanan turizm pastasından daha fazla pay alabilmek için Denizli’ nin termal-sağlık turizminde marka kent olması hedeflenmektedir.
Yine bu proje kapsamında Karahayıt ve çevresi jeotermal sıcak su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için bölgedeki termal suyun tek elden merkezi sistem dağıtımının sağlanması çalışmaları tamamlanmış olup, önümüzdeki günlerde uygulamaya başlanılacaktır.
Karahayıt’ ta şu anda yatırımı devam eden ve yatırım yapılabilecek alanların 5. Bölge yatırım teşviklerinden yararlanabilmeleri için Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilan edilmesi çalışmaları devam etmektedir.
Ayrıca, Karahayıt’ ta Turizm Belgeli yatırımda 2 adet 5
Yıldızlı, 2
adet 4 Yıldızlı ve 3 adet 3 Yıldızlı olmak üzere toplam 1.194 yatak kapasiteli 7 adet termal
tesisin inşaatı devam etmektedir. Bunun yanında, turizm belgesiz 2 adet Kür Merkezi,
1 adet Fizik
Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi ve 2 adet Termal Otel olmak üzere toplam 5 adet turizm
yatırımı devam etmektedir.
Bu yatırımlardan en önemlisi olan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’ nin yapımı Pamukkale Üniversitesi tarafından gerçekleştirilecek olup, zengin jeotermal kaynaklarını tedavi amaçlı kullanarak hizmet verecek Türkiye’nin ilk tedavi merkezi olacaktır. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi etrafında, kür merkezleri, kaplıcalar ve termal oteller inşa edilecektir. Karahayıt’ta kentsel dönüşüm projelerinin tamamlanmasının ardından beldenin çehresi değişecektir. Hastane, klinik, kür merkezleri, otelleri, eğlence merkezleri, spor ve yeşil alanlarıyla insanların gezerek tedavisini yaptırabileceği, tedavisini yaptırırken keyifle zaman geçirebileceği sosyal bir alan oluşturulacak ve böylece turistler hem kültür turizmi için hem de termal-sağlık turizmi için İlimize geleceklerdir. Dolayısıyla Pamukkale günü birlik turizmden kurtularak başta Avrupa olmak üzere dünyanın her tarafından gelen turistleri ağırlayacaktır.
-
Zengin kültürel ve doğal varlıklarına sahip çıkıldığı, korunduğu,
-
Turistler için bir çekim noktası haline getirildiği, ilimizdeki kültür ve sanat
faaliyetlerine her türlü desteğin verilerek, sosyal, kültürel ve sanat
yaşamının geliştirildiği,
-
Ülkemize gelen her beş turistten en az birinin ziyaret ettiği,
-
Bir geceyle sınırlı olan konaklamanın en az bir haftaya ulaştığı,
-
Yılın 12 ayı turizmden pay alabilen ve dünya çapında tanınan,
-
Termal su ve sağlık şehri olarak adından bahsettiren,
-
Turizmde markalaşan
Mehmet KORKMAZ
Denizli Kültür ve Turizm Müdürü
14 Mart 2013 Perşembe
