Denizli COĞRAFİ YAPI
YÜZÖLÇÜMÜ, BÖLGE İÇINDEKI KONUMU, KOMŞULARI VE
İLİN TOPOĞRAFİK YAPISI
Denizli, Anadolu yarımadasının güneybatısında, Ege bölgesinin güneydoğusunda, Ege-İç
Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teşkil eder.
Çameli, Kale ve Beyağaç ilçeleri Akdeniz; Sarayköy, kısmen Buldan ve Denizli merkez
ilçesinin Çürüksu Vadisi Ege, diğer ilçeleri ile İç Anadolu Bölgesi iklimine dahil olmakta, bu
durum iklim ve bitki örtüsü üzerine etki yapmaktadır.
Sınır itibariyle doğudan Burdur, Isparta, Afyon ve batıdan Aydın, Manisa, kuzeyden
Uşak, güneyden ise Muğla illeri ile komşu bulunmaktadır.
İl topraklarının %47' si dağlar, %28' si ovalar, %23' ü platolar ve %2' si yaylalardan
oluşmaktadır.
İl 28 0 30'- 29 0 30' doğu meridyenleri ile 37 0 12'- 38 0 12' kuzey paralelleri arasındadır.
Genellikle Akdeniz basıncının tesiri altına girer. 11868 km 2 genişliği olan ilde nüfus yoğunluğu
64' dür. Denizden yüksekliği 428 m' dir. 2000 nüfus sayımına göre toplam nüfusu 870291'dir.
DAĞLAR
Honaz Dağı: Yükseltisi 2571 metredir. Denizli’nin 17 km. güneydoğusunda yer alır, yamaçları
dik ve mehillidir. İlin en yüksek dağıdır. Koruma altına
alınarak “milli park” yapılmıştır. Yılın çoğu zamanında,
tepelerinde kar bulunur.
Karcı Dağı: Denizli’nin güneyinde yer alır. En yüksek yeri Gökbel Tepesi 2308 metredir. Akdeniz ve Ege Bölgelerini birbirine bağlayan Kazaklıbeli Geçidi 1250 metredir. Zirvede çoğu zaman kar bulunur. 11 / 114
Sazak Dağı: 1143 metre yüksekliğindedir. Çal,Çivril, Sarayköy ve Buldan ilçeleri sınırlarında kalmaktadır.
Beşparmak Dağı: 1307 metre yüksekliğindedir. Çardak Baklan , Çivril ilçeleri ile Afyon ve Denizli il sınırını birbirinden ayırır.
Maymun Dağı : Çardak ilçesinin kuzeyinde, denizden yüksekliği 1733 metredir. Elma Dağı: Denizli-Burdur sınırını çizer ve Söğüt Dağlarını içine alır. 1805 metre yüksekliğindedir .
Karcı Dağı: Denizli’nin güneyinde yer alır. En yüksek yeri Gökbel Tepesi 2308 metredir. Akdeniz ve Ege Bölgelerini birbirine bağlayan Kazaklıbeli Geçidi 1250 metredir. Zirvede çoğu zaman kar bulunur. 11 / 114
Sazak Dağı: 1143 metre yüksekliğindedir. Çal,Çivril, Sarayköy ve Buldan ilçeleri sınırlarında kalmaktadır.
Beşparmak Dağı: 1307 metre yüksekliğindedir. Çardak Baklan , Çivril ilçeleri ile Afyon ve Denizli il sınırını birbirinden ayırır.
Maymun Dağı : Çardak ilçesinin kuzeyinde, denizden yüksekliği 1733 metredir. Elma Dağı: Denizli-Burdur sınırını çizer ve Söğüt Dağlarını içine alır. 1805 metre yüksekliğindedir .
Büyük Çökelez Dağı : Sarayköy ovasının doğusundan Çal
ilçesine kadar uzanır. Pamukkale’nin kuzeyini kuşatır. 1840
metre yüksekliğindedir.
Kızılhisar Dağı: 2241 metre yüksekliğinde, Serinhisar ilçesi ile Tavas ilçesi arasındadır.
Kızılhisar Dağı: 2241 metre yüksekliğinde, Serinhisar ilçesi ile Tavas ilçesi arasındadır.
Burgaz (Bulkaz) Dağı: Çivril’in kuzeyinde, 1990 metre yüksekliğindedir.
Eşeler Dağı: Acıpayam ovasının doğusunda, 2254 metre
yüksekliğindedir.
Sandıras Dağı: 2294 metre yüksekliğindedir. Beyağaç ilçesi ile Muğla Köyceğiz ilçesi arasında uzanır. Gölgeli Dağlar adı ile de anılmaktadır. 12 / 114 Babadağ: 2308 metre yüksekliğindedir. Denizli’nin güneyinden batısına doğru uzanır. Menteşe dağ sisteminin bir uzantısı olarak sıradağ şeklinde, Akdaş olarak ta anılmakta
Bozdağ: Acypayam-Gireniz vadisi ile Tavas Barza ovası arasında, 2421 metre yüksekliğindedir.
Sandıras Dağı: 2294 metre yüksekliğindedir. Beyağaç ilçesi ile Muğla Köyceğiz ilçesi arasında uzanır. Gölgeli Dağlar adı ile de anılmaktadır. 12 / 114 Babadağ: 2308 metre yüksekliğindedir. Denizli’nin güneyinden batısına doğru uzanır. Menteşe dağ sisteminin bir uzantısı olarak sıradağ şeklinde, Akdaş olarak ta anılmakta
Bozdağ: Acypayam-Gireniz vadisi ile Tavas Barza ovası arasında, 2421 metre yüksekliğindedir.
Akdağ: 2449 metre yüksekliği ile Denizli ilinin ikinci
yüksek dağıdır. Denizli-Afyon sınırı boyunca devam eder.
İLİMİZİN SU KAYNAKLARI
AKARSULAR
Büyük Menderes: Ege Bölgesinin en büyük nehri olan Büyük Menderes nehrinin toplam
uzunluğu 529 km’dir. Nehrin Denizli il sınırları içindeki uzunluğu 194 km’dir. Uzun yıllar
ortalamasına göre debisi 44,32 m3/sn’dir.
Çivril Işıklı Baraj Gölünden çıkarak Çivril, Çal ve Baklan ovalarından geçerek, Bekilli,
Çal ve Güney ilçe sınırlarının kesiştiği noktada Adıgüzeller ve Cindere Barajlarını besler.
Merkez ilçe, Sarayköy, Akköy ve Buldan tarım arazilerinin büyük bir kısmını sulayan Büyük
Menderes nehri, Mandek köyü yakınında Uşak’tan gelen Banaz çayını, Sarayköy yakınlarında
Denizli’den gelen Çürüksu (Çürük Menderes) çayını da alarak Aydın sınırına girer. Baklan,
Çivril, Çal, Merkez ilçe, Buldan ve Sarayköy İlçelerinde yaklaşık 55.000 ha tarım alanını
sulamaktadır.
Çürüksu: Uzunluğu 101 km, il içi uzunluğu 96 km, debisi 9,26 m3/sn’dir. Suyu çok
kireçli olduğu için bu adı almaktadır. Yaz aylarında suları azalmaktadır. Kaklık güneyinde
Kelkaya dibinde Karaçay’ı, sonra Honaz çayını alır. Denizli’nin 10 km kadar güney doğusunda
Gökpınar suyunu alır. Korucuk mevkiinde suları bir kanalla alınarak Sarayköy’e doğru
uzatılmıştır. Merkez, Sarayköy, Honaz ve Akköy içlerinde toplam 13.505 ha tarım alanının
sulanmasında kullanılmaktadır
Akçay (Bozdoğan Çayı): Uzunluğu 157 km, il içi uzunluğu 70 km, debisi 17,37
m3/sn’dir. Kaynağını Bozdağ ve Sandraz dağlarından almaktadır. Kızılcabölük yakınlarından
çıkan Yenidere çayını da içine alarak sularını çoğaltır. Eskere ovası ve Bozdoğan ovasını sular.
Su buralarda Bozdoğan çayı adını alır. Üzerinde taşkından koruma, sulama ve elektrik üretimi
amacıyla kurulmuş Kemer barajı bulunmaktadır.
13 / 114
14 / 114
Dalaman (Gireniz) Çayı: Uzunluğu 201 km, il içi uzunluğu 81 km, debisi 17,37
m3/sn’dir. Akarsu karstik kaynaklarla beslenir. İlk kuvvetli kaynaklarını Söğüt gölü ve Dirmil
yaylaları tarafından almaktadır. Gölhisar ovasında birleşerek Dalaman çayını oluşturur.
Acıpayam ovası kenarından sonra, Gireniz boğazına girer. Gireniz (Kelekçi) suyunu alır. MuğlaKöyceğiz sınırını geçerek Akdeniz'e dökülür. Acıpayam ilçesinde toplam 9.418 ha tarım alanını
sulamaktadır.
Kufi Çayı: Uzunluğu 97 km, il içi uzunluğu 32 km, debisi 3,34 m3/sn’dir. Büyük
Menderes'e dökülür. Çivril'in Çapak köyünün 5 km doğusunda başlar, Işıklı rezervuarında biter.
Banaz Çayı: Uzunluğu 170 km. il içi uzunluğu 13 km’dir. Murat Dağı'nın güneyinden
doğar. Büyük Menderes'e katılmadan biraz yukarıda 50 m yükseklikten kuvvetli bir sut yapar.
Güney'in elektriği bu su ile sağlanır. Bu çevrede küçük yan sularla bir çok değirmen
döndüğünden Güneyli'ler buralara değirmen Deresi de derler. Bu boğazda Çal yönünden
Menderes'e açılan Kurudere'ye Cehennem Deresi de denir.
Hamam Çayı: Uzunluğu 48 km, il içi uzunluğu 17 km’dir. Güney Aşağı Çeşme köyünün
9 km kuzeydoğusunda başlar. Güney Adıgüzeller köyünün 3 km kuzeydoğusunda sona erer.
Gökpınar Çayı: İl içi uzunluğu 38 km, debisi 2,86 m3
/sn’dir. Tavas'ın 10 km.
kuzeydoğusundan başlar, Denizli'nin 9 km. kuzeyinde Çürüksuya dökülür.
Yenidere: İl içi uzunluğu 70 km, debisi 2,46 m3
/sn’dir. Kale'nin 13 km
güneydoğusundan başlar, Kale'nin Karakaya köyünün 2km batısında Akçay'a dökülür.
Derbent Çayı: İl içi uzunluğu 32 km, debisi 1,00 m3
/sn’dir. Buldan'ın 6 km. batısından
başlar, Buldan'ın 16 km. kuzeyinde Alaşehir çayına dökülür. Bölgenin iklimine bağlı olarak
akarsuların debileri Aralık, Ocak, şubat ve Mart aylarında ortalama debinin 15 katı seviyesine
çıkabilmektedir.
GÖLLER
Doğal Göller
Acıgöl (Çardak Gölü): Tektonik oluşumlu bir göldür. Yüzölçümü 41,34 km2
’dir. Çardak
ilçesi ile Afyon-Dazkırı ilçesi arasında yer almaktadır. Göldeki tuz ile birleşik olarak potasyum,
sodyum ve sülfat bulunmaktadır. Bu maddeler göl kenarında kurulan işletmeler tarafından
değerlendirilmektedir.
Beylerli (Çaltı) Gölü: Acıgölün 20 km güneybatısındadır. Derinliği azdır. En derin yeri
4 m’dir. Yüzölçümü 4,12 km2
’dir.
Karagöl: Yüzölçümü 0,20 km2
, denizden yüksekliği 1.250 m’dir. Akarsularla beslenen
bir krater gölüdür. Çambaşı ve Bozkurt ilçesinin üstünde, çamlar arasında yer alan 3-4 gölden
oluşmaktadır. Suları tatlıdır.
15 / 114
Süleymanlı Gölü: Yüzölçümü 1,05 km2
, denizden yüksekliği 1.150 m’dir. Buldan ilçesi
sınırları içerisindeki Süleymanlı yaylasında ve Sazak düzlüğündedir. Gölün suları tatlıdır.
Çevresi turistik bir kamp yeridir. Kara avcılığı yapılmaktadır.
Işıklı Gölü: Yüzölçümü 65,87 km2
, denizden yüksekliği 814 m, en derin yeri 8 m’dir.
Çivril ilçesinde yer almaktadır. Işıklı suyu, Kufi çayı gibi sularla beslenmektedir. Suların kontrol
altına alınması için Işıklı Barajı yapılmıştır. Suları tatlıdır. İçinde tatlı su balıkları yaşamakta
olup, sularıyla Büyük Menderes'i beslemektedir.
Kartal Gölü: Denizli ili, Beyağaç ilçesinin güneyindeki Çiçekbaba dağının zirvesinin
kuzeye bakan yamacında yer alır. Denizden yüksekliği 1.903 m’dir. Kartal gölü ve çevresi
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Yaban Hayvanı Koruma Genel Müdürlüğü tarafından koruma
alanı olarak ilan edilmiştir. Türkiye'nin en yaşlı Karaçam ormanı burada bulunmaktadır.
Ağaçların yaşları 850 ile 1.300 yıl arasında değişmektedir. Kartal gölü ve "Anıt Orman" civarı,
bitki florası bakımından çok zengindir. Doğa bilimcilerin ilgi odağıdır.
Baraj Gölleri
Hizmette Olanlar
Gökpınar Barajı Vali Yazıcıoğlu Gölü: Denizli ilinin 6 km kuzey doğusunda, Gökpınar deresi üzerinde inşa
edilmiştir. Sulama amaçlı olan baraj 5.824 ha tarım alanının sulanmasında takviye olarak
kullanılmaktadır.
Adıgüzel Barajı: Denizli iline bağlı Güney ilçesinin 16 km doğusunda Büyük Menderes
akarsuyu üzerinde kurulmuştur. 1990 yılında hizmete girmiştir. Aşağı Büyük Menderes Projesi
içerisinde yer alan Adıgüzel Barajı ve hidroelektrik santrali, Denizli ve Aydın illerindeki sulama
alanlarına hizmet sunma yönünden en büyük ve önemli kilit tesistir. Barajın göl alanı, Denizli ve
Uşak il sınırları içerisinde yer almaktadır. Adıgüzel barajı Türkiye'de işletmeye açılmış olan ve
inşa halindeki barajlar içerisinde temelden 9. sırada, dolgu hacmi bakımından 11. sırada ve yıllık
enerji üretimi bakımından ise 20. sırada yer almaktadır. Sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretim
amacıyla inşa edilen barajın Tipi: Zonlu kaya dolgu. Yüksekliği: 145 m (Talvegden), Kret
Uzunluğu: 504m, Gücü: 2,30mw, Göl Yüzeyi: 50040 ha, Üretilen Enerji (Yıllık): 208,10
kwh’dir. 12.545 ha‘ı Denizli ili sınırlarında, 82.280 ha’ı Aydın ili sınırlarında olmak üzere
toplam 94.825 ha tarım alanının sulanmasında kullanılmaktadır.
Işıklı Gölü Depolaması (Barajı) :Çivril ilçesi sınırları içerisindedir. 1953 yılında önü
sertlenerek bir su rezervuarı haline gelmiştir. Baraj gölü sayesinde gölün çevresindeki ilçe ve
köyler, taşkınlardan korunmakta, yaz mevsiminde Nazilli, Aydın, Söke ovalarının sulanmasında
göl suları kullanılmaktadır. İlimizde Çivril, Baklan, Çal ve Bekilli İlçelerinde toplam 55.836 ha
tarım alanının sulanmasında kullanılmaktadır. B.Menderes, Kufi çayı ve Işıklı Pınarları
tarafından beslenmektedir.
16 / 114
Beylerli Göleti: Çardak İlçesi Beylerli Kasabasında bulunmaktadır. Değirmendere
üzerine inşa edilmiştir. Sulama amaçlı göletin tipi kil çekirdekli toprak dolgu, Talveg yüksekliği
48 m, kret kotu 1.028 m, depolama hacmi 3,25 km3
, yağış alanı 58,8 km2
’dir. Çardak ilçesinde
toplam 762 ha tarım alanını sulamaktadır.
Tavas Göleti ve Sulaması: Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 8 Km kuzeydoğusundadır.
Sulama amaçlı göletin tipi zonlu toprak dolgu, Talveg yüksekliği 35 m, depolama hacmi 2 km3
,
yağış alanı 89 km2
’dir. Tavas ilçesinde toplam 225 ha tarım alanını sulamaktadır.
Yapılmakta Olan Barajlar
Yenidere Barajı: Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 19 km batısında Yenidere çayı
üzerinde inşa edilmektedir. Sulama amaçlı inşa edilmiş olup, Talvegden Yüksekliği:43 m’dir,
Tipi: Kil çekirdekli toprak dolgu, Toplam Göl Hacmi: 65 km3
, Kret Kotu: 885 m, Yağış
Alanı:739 km2
’dir. Toplam 7.000 ha tarım arazisini sulayacak olan baraj inşaatına, 26/07/1995
tarihinde başlanılmış olup, %53 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Bütçe imkanları yüzünden 4
yıldır inşaat durmuştur.
Cindere Barajı: Diğer barajlardan çok farklı bir yapıya sahip olan baraj (İlk defa bu
barajda uygulanan SSKD’li gövdenin, diğer dolgulara oranla daha kaliteli ve daha ucuz olduğu
belirtildi.) Büyük Menderes Nehri üzerinde ve Denizli’nin Güney ilçesine 5 km uzaklıkta inşa
edilmektedir. Baraj, Gölemezli ve Pamukkale ovalarının sulama ihtiyacını karşılayabilecek
niteliktedir. 4.600 hektarlık sahanın sulama ihtiyacını karşılayacak olan baraj, yılda 88 milyon
kwh enerji üretme kapasitesine sahip olacak; Denizli ilinin enerji ve sulama için en önemli
barajlarından biri olacaktır. Barajda 2007 yılında su tutulmaya başlanacak olup, 2008 yılında
faaliyete geçecektir. Cindere Barajı ve iletim kanalının (14 km) tamamlanması ile pompajlı
olarak sulanan Pamukkale sulaması cazibeli olarak sulanabilecektir. Ayrıca planlama çalışması
yeni tamamlanan Buldan ovası da sulama imkanına kavuşacaktır.
Sulama Kanalları: Sarayköy, Çürüksu, Pamukkale, Işıklı, Irgıllı, Baklan Ovası Sağ
Sahil, Gümüşsü, Sundurga-Sütlaç, Kumavşarı, Kelekçi, Gölcük-Alcı, Baklan Ovası Sol Sahil ve
Çal Sulaması faaliyette olanlardır.
OVALAR
Çürüksu ve Denizli Ovası: Çömleksaz köyünden başlayan ova, Pamukkale’nin altından, Büyük
Menderes (Sarayköy) ovasına karışır. Ovayı Çürüksu sular. Yüzölçümü 150 km2, denizden
yükseltisi 100 ile 600 metre arasında değişir. Ovada Pamuk, buğday, mısır yetiştirilir.
Büyük Menderes ve Sarayköy Ovası: Doğudan Honaz Dağı,
kuzey ve kuzeydoğudan Çökelez Dağı, kuzeybatıdan Sazak Dağı,
güney ve güneybatıdan Babadağ ile çevrilidir. Ovayı Büyük
Menderes akarsuyu sulamaktadır. Yüzölçümü 200 km2, denizden
yükseltisi 70-500 metre arasında değişir. Ovada
Pamuk,buğday,mısır yetiştirilir.
Tavas Ovası: Ovanın kuzeydoğu ucunda Tavas, güneybatı
ucunda, Kale ilçeleri yer alır. Yüzölçümü 300 km2 dir.
Deniz seviyesinden yüksekliği 950 metredir. Tavas
ovasında birkaç küçük çay ve dere dışında akarsu yoktur.
Genelde kıraçtır. Buğday, tütün ve nohut yaygın olarak
üretilen tarım ürünlerindendir.
Kaklık Ovası : Honaz Dağının kuzeyinden doğuya doğru uzanır. Yüzölçümü 60 km2, denizden
yüksekliği 600 metredir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk ve buğday en çok yetiştirilen
ürünlerdir.
Hanabat Ovası: Acıgöl’ün batısındadır. Kuzeyden Maymun Dağı, güneyden Söğüt Dağları ile
çevrilidir. En çok buğday yetiştirilir.
Acıpayam Ovası: Tavas ovasının doğusunda, Serinhisar ilçesi ve Kızılhisar Dağları bitiminde,
kuzeyden güneye doğru uzanan, yüzölçümü 443 km2, denizden yüksekliği 850 metre olan
karstik oluşumlu ve 1950’li yıllarda bile varolan bataklıklar kurutularak toprak kazanılan, dar bir
alanı Dalaman Çayı ile sulanabilen, kıraç özelliği ile dikkat çeken, buğday, tütün ve nohut gibi
kurakçıl ürünlerin çokça yetiştirildiği bir ovadır.
17 / 114
18 / 114
Çivril ve Baklan Ovaları: Kuzeyde Yorga, güneyinde Bozdağ ve Beşparmak Dağları,
doğusunda Akdağ, batısında Çökelez Dağı ile çevrilidir. Çivril ve Baklan ovalarını B. Menderes
akarsuyu sular. Yüzölçümü 920 km2 dir. Denizden yüksekliği 850 metredir. Ovada buğday ve
nohut yetiştirilir.
YAYLALAR
Yukarı-Aşağı Erikli Yaylası: Honaz’a 10 km. mesafededir. Etrafı tamamen çam ağaçları ile
kaplı geniş düz bir arazidir. Lala Bağlar Yaylası: Honaz ilçesine 3 km.’lik mesafede, etrafı çam
ormanları ile kaplı, fazla büyük olmayan düz arazidir.
Süleymanlı Yaylası: Buldan ilçesine asfalt yol ile bağlı 8 km.lik bir mesafededir. Geniş düzlük
bir alandadır. ıçi tamamen sazlarla kaplı, büyük bir göle sahiptir. Göl kenarında yaklaşık 30
yıllık ve halen çalışır durumda 8 odalı otel vardır. Çam ağaçlarıyla kaplı, fazla yüksek olmayan
dağlar vardır.
Lala Bağlar Yaylası: Honaz ilcesine 3 km. uzaklıktadır. Yolu topraktır. Konaklama ve altyapı
tesisleri yoktur. Etrafı çam ormanı ile kaplıdır.
Taşdelen Yaylası: Babadağ ilçesine 5, Sarayköy ilçesine 20 km.lik mesafede olup, stabilize yol
ile bağlıdır. Hisarköy’de “Attuda” antik kenti vardır. Yayla üzerinden 23 km.lik yol ile
Aphrodisias’a ulaşılmaktadır. Yayla engebeli arazide olup, çam-kestane-ceviz,vb. ağaçlarla
kaplıdır
Yatağan Yaylası: Kasabaya 12 km. uzaklıkta, yolu asfalttır. Çadır kurularak konaklama
yapılabilmektedir. Yatağan Bıçakçılık Festivali’nin bir bölümü bu yaylada yapılmaktadır. Suyu
bol olup, ormanlarla kaplıdır.
Topuklu Yaylası: Beyağaç ilçesine 15 km.lik stabilize yol ile bağlıdır. Engebeli bir arazi olup,
yaylanın 10 km. kuzeyinde 1903 metre yükseklikteki Kartal Gölü ve civarındaki 1200 yıllık
ormanlar görülmeye değer yerlerdir. Kartal Gölü Doğal Sit alanı içindedir.
Karagöz Yaylası : Kapuz Mağarasının da yer aldığı bu yayla, Çameli ilçesindedir.Çam
ağaçlarıyla kuşatılmış bu yaylada bol su bulunmaktadır.
19 / 114
Yeryüzü Şekilleri ve Rakımı
Denizli ili yüzey şekilleri bakımından dalgalıdır. Alçak ve yüksek ovalar, yaylalar ve
dağlar birbirini tamamlar. Arazisi denizden yüksektir. Deniz yüzeyine en yakın yer Sarayköy
ilçesi olup, 170 metre rakımındadır. Denizli 428, Buldan 609, Güney 800, Çal ve Çardak 850,
Acıpayam ve Tavas 950, Çivril 975, Kale 1000, Çameli ise 1359 metre rakımındadır.
Alçak kısımlar; Böceli, Goncalı, Sarayköy ve Denizli ovaları ile Buldan ilçesinin Büyük
Menderes vadisidir. Karcı Dağı’nın kuzey eteklerine düşen Denizli kent merkezi, meğilli bir
arazi üzerinde bulunur ve bu arazi hafif tepeler dizisi ile Çürüksu vadisindeki alçak ovalardan
ayrılır.
20 / 114
I