TARİH
Denizli şehrinin ilk kuruluş yeri, “Kaleiçi” denilen altı kapılı
Selçuklu Kalesi’nin etrafındadır. Zaman içinde
meydana gelen depremler neticesinde şehir çok harap olmuş ve Denizli
halkı şehrin güneyini çevreleyen dağ yamaçlarına göçmüştür. Bu yüzden Denizli
şehri ile çarşı ayrı ayrı bölgelerde kalmıştır.
1071’den sonra yöreye büyük Türkmen kabileleri yerleşmiş, 13. yy.
sonunda ise yore, Selçuklu Veziri Sahip Ata’nın oğullarına verilmiştir.
Bölgeye, beylikler devrinde Germiyanlıların Ladik Beyleri veya İnançoğulları
denilen bir kolu hakim bulunuyordu. 1399’da Yıldırım Beyazıt’ın eline geçen
şehir, 1402’de Timur tarafından Germiyan oğullarına geri verildi. Bir müddet
sonra tekrar Osmanlı hakimiyetine girdi ve Kütahya’ya bağlı bir kaza haline
getirildi. 17.yy. ortalarında buraya uğrayan Evliya Çelebi Seyahatnamesinde
şehirde 24 mahalle, 3600 evin bulunduğunu kaydeder. Denizli 1883’de Aydın
vilayeti içinde kurulan bir sancağa merkez olmuş, 1924 yılında da vilayet
halini almıştır
COĞRAFYA
Denizli, Anadolu yarımadasının güneybatısında, Ege bölgesinin
güneydoğusunda, Ege-İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teşkil
eder.
Çameli, Kale ve Beyağaç ilçeleri Akdeniz; Sarayköy, kısmen Buldan ve
Denizli merkez ilçesinin Çürüksu Vadisi Ege, diğer ilçeleri ile İç Anadolu
Bölgesi iklimine dahil olmakta, bu durum iklim ve bitki örtüsü üzerine etki
yapmaktadır.
Sınır itibariyle doğudan Burdur, Isparta, Afyon ve batıdan Aydın,
Manisa, kuzeyden Uşak, güneyden ise Muğla illeri ile komşu bulunmaktadır.
İl topraklarının % 47’
si dağlar, % 28’
si ovalar, % 23’
ü platolar ve % 2’
si yaylalardan oluşmaktadır.
İl 280 30’- 290 30’
doğu meridyenleri ile 370 12’- 380 12’
kuzey paralelleri arasındadır. Genellikle Akdeniz basıncının tesiri altına
girer. 11868 km2 genişliği olan ilde nüfus yoğunluğu 64’ dür. Denizden yüksekliği
425 m’ dir.
Denizli’de günümüzde ilçeleriyle birlikte 18 ilçe, 87 belediye, 358
köy ve 368 mahalle bulunmaktadır. 2008 yılında adrese dayalı nüfus kayıt
sistemi ile yapılan nüfus sayımında Denizli merkez ilçe şehir nüfusu 500.000,
il geneli toplam nüfusu 920.000’dir. Nüfusun 420.000’i köylerde yaşamaktadır.
İKLİM
Denizli ili Türkiye coğrafi haritasında Ege bölgesinde olmasına
rağmen, iklim olarak Ege Bölgesinin iklimi tamamen görülmez. Kıyı kesimlerinden
iç bölgelere geçit yerinde olduğundan az da olsa iç bölgelerin iklimi
hissedilir. Ege bölgesi ikliminden sıcaklık olarak biraz düşük
farklılıklar görülebilir. Denizli ilinde
dağlar ekseriyetle denize dik olarak uzanmakta olduğundan denizden gelen
rüzgarlara açık bulunmaktadır. Kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir.
Denizli ili, Ege, İç Anadolu arasında bir geçit bölgesi üzerinde
olup, genel olarak iklimi Ege Bölgesine göre biraz sertçedir. Yazın sıcaklık
400 0C’ye kadar yükselir. Kışın ise 100 0C’ye kadar düşer. Yıllık yağış
ortalaması 538 mm .
En az yağış alan 436,5 mm .
ile Sarayköy’dür. Yaz aylarında yağış % 5’e düşer. Genellikle yaz mevsimi kurak
ve sıcaktır. Yağışlı günler sayısı yılda 79 gündür. Yağış miktarı ve yağışlı
günler sayısı ilçelere göre değişiklik gösterir. Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve
Mart aylarında kar yağışları görülmektedir, karla örtülü gün sayısı yılda
ortalama 26 gün kadardır. En az kar yağan yerler Denizli merkez ile
Sarayköy’dür. Kar kalınlığı süresi ve yağış müddetli ilçelere göre değişiklik
gösterir.
Kış ve bahar aylarında sis görülür. Haziran, Temmuz ve Ağustos
aylarında sis görülmez, sisli günler sayısı ilçelere göre değişir.
Egemen rüzgarların yönü değişiktir. Mart ve Nisan aylarından SW
(güney batı), Kasıma kadar NW (kuzey batı), Kasım ayında tekrar SW (güney batı)
yönlü olmaktadır. Rüzgar hızı yıllık ortalaması 1.1 m/Sec tur. Fırtınalı günler
yıllık ortalaması 4,6 gün olmuştur. En çok fırtınalı geçen ay Şubat’tır.
Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler (1975
- 2006)
DENIZLI
|
Ocak
|
Şubat
|
Mart
|
Nisan
|
Mayıs
|
Haziran
|
Temmuz
|
Ağustos
|
Eylül
|
Ekim
|
Kasım
|
Aralık
|
Ortalama Sıcaklık (°C)
|
5.9
|
6.7
|
9.9
|
14.5
|
19.8
|
24.7
|
27.5
|
26.7
|
22.3
|
16.9
|
11.0
|
7.3
|
Ortalama En Yüksek Sıcaklık
(°C)
|
10.6
|
11.8
|
15.7
|
20.5
|
26.1
|
31.3
|
34.3
|
33.9
|
29.8
|
23.7
|
16.7
|
11.8
|
Ortalama En Düşük Sıcaklık (°C)
|
2.2
|
2.5
|
5.0
|
9.1
|
13.3
|
17.6
|
20.3
|
19.8
|
15.8
|
11.5
|
6.7
|
3.8
|
Ortalama Güneşlenme Süresi (saat)
|
3.8
|
4.5
|
5.8
|
6.9
|
9.1
|
11.3
|
11.9
|
11.1
|
9.4
|
6.8
|
4.7
|
3.3
|
Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
|
11.4
|
10.6
|
10.7
|
10.6
|
8.4
|
4.5
|
2.7
|
2.5
|
3.3
|
5.9
|
8.2
|
11.6
|
Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük
Değerler (1975 - 2007)
|
||||||||||||
En Yüksek Sıcaklık (°C)
|
21.4
|
23.8
|
30.8
|
33.2
|
37.0
|
42.4
|
43.9
|
41.8
|
41.0
|
34.4
|
28.3
|
25.1
|
En Düşük Sıcaklık (°C)
|
-9.3
|
-10.5
|
-7.0
|
-2.0
|
2.7
|
7.9
|
13.1
|
12.0
|
7.5
|
0.4
|
-4.2
|
-6.0
|
Son
3 yıla ait aylık sıcaklık ortalamaları
istasyon
|
ocak
|
şubat
|
mart
|
nisan
|
mayıs
|
haziran
|
temmuz
|
ağustos
|
eylül
|
ekim
|
kasım
|
aralık
|
|
17237
|
2006
|
4.5
|
7.4
|
11
|
16.1
|
20.1
|
24.6
|
27.5
|
29.5
|
23.1
|
17.7
|
10.4
|
6.9
|
2007
|
7.1
|
8.1
|
11.6
|
14.3
|
22.5
|
27.2
|
30.7
|
29.6
|
24
|
18.5
|
11.6
|
6.7
|
|
2008
|
4.6
|
6.4
|
13.4
|
16.4
|
20.7
|
27.1
|
29.3
|
30
|
23.5
|
17.2
|
13.7
|
8.4
|
EĞLENCE
İlimizdeki otellerde eğlence merkezleri mevcuttur. Ayrıca il
merkezinde ve Pamukkale Kasabası’nda gece kulüpleri ve diskolar bulunmaktadır.
Bunun yanında il merkezindeki alışveriş merkezleri eğlence ve vakit geçirmek
için oldukça gözde mekanlardır.
DENİZLİ
OĞUZHAN MEHTERİ
DENİZLİ
MEHTER
http://www.denizlimehter.com
Telefon:(258) 242 80 64
Faks
: (258) 242 80 64
|
KANYON PARK EĞLENCE MERKEZİ Telefon : (258) 373 68 29
|
BELEDİYE KÜLTÜR SANAT MERKEZİ
SİNEMA, TİYATRO (258) 264 44 80
|
AFM SİNEMALARI DENİZLİ
http://www.afm.com.tr/ (258) 371 10 49
|
TERASPARK ALIŞVERİŞ VE YAŞAM MERKEZİ
http://www.teraspark.com.tr
Telefon:
(258) 374 04 04
Faks
: (258) 374 04 06
|
FORUM ÇAMLIK
http://www.forumcamlik.com/
Telefon:
(258) 295 18 50
|
KONAKLAMA
Akkan Otel 3 Yıldız
www.akkanhotel.com
(258) 213 24 15
- 213 30 79
|
Anemon Otel 5 Yıldız
www.anemonhotels.com
(258) 371 80 60
|
Aygören Otel 2 Yıldız
(258) 264 78 96 - 263 10 17
|
Benhur-Yildirim Otel 2 Yıldız
www.yildirimotel.com
(258) 264 50 75
|
Çimenoğlu Otel 3 Yıldız
www.cimenoglu.com
(258) 265 34 00
|
Esin Otel 2 Yıldız
(258) 263 76 28 - 265 03 41
|
Keskinkaya 2 3 Yıldız
www.grandkeskin.com
(258) 263 63 61
- 263 35 64
|
Koşar
Otel 2 Yıldız
www.kosarotel.com
(258) 264 98 52 - 264 98 65
|
Laodikya Otel 3 Yıldız
www.laodikya.com
(258) 265 15 13
- 265 15 06
|
Mesut Otel 2 Yıldız
(258) 241 71 89 - 241 71 90
|
Napa Otel 3 Yıldız
(258) 242 04 28
- 242 04 29
|
Öztürk Otel 2 Yıldız
(258) 242 59 60
- 262 14 38
|
Pişkin Otel 3 Yıldız
(258) 264 56 48 - 264 92 93
|
www.colossaehotel.com
(258) 271 41 56
- 271 41 57
|
Mihriban Polat Otel 5 Yıldız
(258) 271 41 10
- 271 41 11
|
www.richmondhotels.com
(258) 271 42 94 (10 Hat)
|
www.richmondhotels.com
(258) 271 46 11
|
Pam Otel 4 Yıldız
www.pamhotel.com
(258) 271 41 40 - 271 42 19
|
www.lycusriver.com
(258) 271 43 41 ( 8 Hat )
|
Halici Otel 3 Yıldız
www.halicihotel.com
(258) 271 44 74 - 271 44 75
|
Umut Termal
Otel 3 Yıldız
www.basoglancinar.com
(258) 426 11 01 - 426 10 14
|
İnaltı Termal
Otel
(258) 426 10 08
|
ALIŞVERİŞ
İlimizde çok çeşitli alışveriş imkanları mümkündür. Denizli
denilince akla gelen horoz-pamukkale-tekstil üçlemesi dışında gıdadan eşyaya
ilimize özgü ürünler de mevcuttur.
Ürettiği kaliteli nohutları Çorum iline gönderen Serinhisar ilçemiz son yıllarda kendi
bünyesinde leblebi üretimine ağırlık vermiştir. Denizli-Antalya yolu üzerinde
yer alan ilçemizde yol kenarına açılmış olan onlarca dükkandan sıcak leblebi
alabilirsiniz. İlçenin hemen sol tarafında yer alan Yatağan Kasabası ise
ürettiği bıçak ve palaları ile ünlüdür. Yine kasaba içerisinde yer alan
dükkanlardan bu çok kaliteli bıçakları almanız mümkündür.
Son yıllarda gelişim gösteren bir diğer sektör de şarapçılıktır.
Baklan ve Honaz ilçeleri sofralık üzüm üretiminde, Çal, Bekilli ve Güney
ilçeleri şaraplık üzüm üretiminde oldukça kaliteli üzümler yetiştirmektedir.
Günümüzde yurt dışında yayımlanan bazı dergilerde bu yörelere ait şarapların,
dünyaca tanınmış şarap markaları arasında adı geçmektedir.
Acıpayam ilçemizin Yeşilyuva Kasabasında tarihi bir geçmişi olan
dericilik sanatı özellikle kösele üretiminde kasabamıza ün kazandırmıştır.
Buradan kaliteli deri ayakkabılar almak mümkündür.
İlimizde camcılık da önemli bir geçim kaynağıdır. Hammaddesini
dünyaca ünlü Paşabahçe’den alan ilimizdeki camcılık sektörü, hünerli ustaların
elinden çıkan üzeri işlemeli cam ürünleri ile bir atılım içerisindedir. Denizli Cam firmasından Soda Camı, Kristal ve
Cam Çubuk’tan üretilen Beykoz serisi ürünler, Nazarlıklar, Çeşm-i Bülbüller ve
kristal işlemeli bardaklar satın alınabilir.
Geçmişten günümüze dokumacılık sektörünün merkezi olan ilimizde
Babadağ, Buldan ve Kızılcabölük’te üretilen el dokuma, tekstil ve konfeksiyon
ürünlerini il merkezinde yer alan Babadağlılar İşhanı ve Tarihi Kaleiçi Çarşısı’ndan da satın alabilirsiniz.
İlimizin bir diğer sembolü Denizli Horozu, rengi, vücut yapısı, ahenkli,
uzun ve güzel ötüşüyle diğer türlerden ayrılır. İyi bir Denizli Horozu'nda
görünüş canlı; bacaklar, boyun uzun ve kuvvetli göğüs geniş ve derin; kuyruk
dik başa doğru meyilli olmalıdır. Tavukta da aynı özellikler aranır. Denizli
horozlarının birinci yılda ötüş uzunlukları 20-25 sn olmaktadır. Tarım İl
Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan Denizli ırkı üretim birimince yetiştirilen
Denizli Horozları genel olarak 100 başlık bir sürü halinde elde tutulmaktadır.
Damızlık horozlar seçildikten sonra kalanlar; Mart, Nisan ayından itibaren
yurdun çeşitli yerlerinden gelen taleplere göre satılmakta, Mart, Nisan, Mayıs,
Haziran aylarında civciv satışı yapılmaktadır.
Bunlardan başka, Ege Bölgesi’nin en yüksek dağı Honaz Dağı’nın
eteklerinde bulunan ve kar sularıyla beslenen verimli kiraz bahçelerine sahip
Honaz ilçesinden kiraz, Afyon ili ile sınırımızı çizen Akdağ’ın kar sularıyla
beslenen Çivril ilçesinden yine kiraz ve elma satın alabilirsiniz.
Buldan
Belediyesi
Telefon:
(258) 431 35 83
|
Buldan
El Sanatları Merkezi
Telefon:
(258) 431 87 78
|
Babadağ Belediyesi
Telefon: (258) 481 20 06-74
|
Tavas
Kaymakamlığı
Telefon: (258)
613 44 44
|
Yenicekent Belediyesi
Telefon: (258) 434 60 45
|
Kızılcabölük
Belediyesi
Telefon:
(258) 626 20 02
|
Serinhisar Belediyesi
Telefon: (258) 591 51 80
|
Acıpayam Belediyesi
Telefon: (258) 518 12 22
|
Yeşilyuva Belediyesi
|
Çivril
Belediyesi
Telefon:
(258) 713 10 08
|
Güney Belediyesi
(258) 451 20 10
|
Çal
Belediyesi
(258) 751 30 05
|
Bekilli Belediyesi
(258) 791 2013
|
Sarayköy
Belediyesi
(258) 415 10 07
|
ULAŞIM
Denizli ili
kara, demir ve havayolu ulaşımı olanaklarına sahiptir. Denizli iki ayrı
karayolu ile İzmir’e bağlanmıştır. Bunlardan biri Manisa üzerinden, diğeri
Aydın üzerinden kurulan bağlantılardır.
Denizli-Aydın-İzmir karayolunu izleyen demir yolu da kentin, Ege Bölgesi’nin en
büyük kenti İzmir ile bağlantısını sağlamaktadır. Denizli’nin Ankara
Karayolu: Karayolu ile
ülkenin her tarafından Denizli'ye ulaşılabilmektedir. Otogar, kent
merkezindedir. Pamukkale’ye ulaşım, şehir merkezindeki otogardan, her 20
dakikada bir kalkan şehiriçi minibüsleri ile sağlanmaktadır.
Otogar Tel: (+90-258) 241 03 47
Demiryolu: Demiryolu vasıtasıyla Ankara
İstasyon Tel:
(+90-258) 268 28 31
Havayolu: Denizli ili Çardak ilçesinde, Denizli il merkezine 60, Çardak ilçe
merkezine 5 km .
uzaklıkta bir uluslar arası hava alanı bulunmaktadır. Havaalanından İstanbul’a
haftanın yedi günü, günde iki sefer yapılmaktadır. Seferlerden ilki sabah saat
08:55’te, ikincisi ise akşam 20:05’tedir. Uçuş öncesinde Denizli merkezinden
havaalanına servis vardır. İstanbul’dan Denizli’ye ise sabah saat 07:00 ve
akşam 18:10’da seferler vardır. Uçuş günleri THY Bürosu önünden uçuş saatinden
2 saat önce havaalanına servis kalkmaktadır.
THY Bürosu
adresi : İstiklal Cad. İl Halk Kütüphanesi Karşısı No : 27/B
Havalimanı Tel:
(+90-258)851 24 59
YÖRESEL YEMEKLER
Denizli'de geleneksel yemek türleri ve beslenme alışkanlıkları
sürmektedir. Börülce çorbası, mercimek çorbası, domates çorbası, tarhana
çorbası, ovmaç çorbası yöreye özgü çorba türleridir. Et yemeklerinin
başlıcaları tas kapaması, kumbar dolması, sirkeli et, nohutlu et, tandır, kol
dolması, ciğer sarma, arabaşı, saçta işkembedir.
Denizli mutfağının temelini sebzeli yemekler oluşturur. Özellikle
patlıcan yemek çeşitleri çoktur. Kuru patlıcan dolması, patlıcan közlemesi vb.
Çal-Hançalar’ın bamyası oldukça lezzetlidir. Taratorlu börülce salatası, ebe
gömeci salatası, filiz salatası yöreye özgü salata türleridir.
Börek ve tatlı türlerinde Ege Bölgesi özellikleri görülür. Yufka,
şipit, bazlama evlerde yapılan ekmekledir. Kışın darı, kavurga, ceviz, kestane;
yazın türlü meyveler, salatalık, kavun, karpuz yenir.
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
-Dünyanın en eski insan fosilinin (1.200.000 yıllık) Denizli’de bir
mermer ocağında bulunduğunu…
-Mesir Macunu’nun mucidi Merkez Efendi’nin Denizli’li olduğunu…
-Dünyaca ünlü Denizli Horozu’nun bayılana dek öttüğünü…
-Sarayköy’de yurt içinden ve yurt dışından bir çok talep alan fayton
üretimi yapıldığını…
-Osmanlı Padişah ve Sultanlarına elbiselerin Buldan’da dikildiğini…
-Troy
-Piyasada bir şehrin ismiyle anılan leblebinin asıl üretim
merkezinin Serinhisar olduğunu…
-Anadolu’da yer alan ve Hristiyanlığın kutsal kitabı İncil’de adı
geçen yedi kiliseden birinin Laodikya antik kentinde var olduğunu…
-Pamukkale’nin yer altı sularının tedavi edici özelliğinin yanısıra
temas ettiği traverten yüzeylerine eşsiz şekiller çizerek âdeta bir sanatçı
kimliği sergilediğini…
MÜZELER
Atatürk Ve Etnografya Müzesi: Atatürk’ün Denizli’yi 27 Ocak 1931 tarihindeki ziyaretinde kaldığı ve 1950
yılında kamulaştırılarak daha sonra verem dispanseri olarak kullanılan köşk,
1977 yılında Atatürk ve Etnografya Müzesi yapılmak üzere Kültür Bakanlığına devredilmiştir.
1983 yılına kadar onarımı sürmüş, 1984 yılında Müze olarak ziyarete açılmıştır.
Müzenin zemin katındaki bir oda büro için
ayrılmıştır. Diğer odalarda yöreye ait çeşitli kültürel eserler
sergilenmektedir. Üst katta yer alan büyük oda "Denizli Evi" olarak
döşenmiştir. Odanın ortasında geniş sinili sofra, mangal, pencere kenarlarında
sedirler, yüklük ve ocak, duvarlarda halılar bulunmaktadır. Üst kattaki diğer
bir oda divan, gardırop, çalışma masası ve
karyolası ile Atatürk'ün Yatak Odası olarak düzenlenmiştir. Bu katta ayrıca
Milli Mücadele yıllarında Bayram yerindeki coşkun mitingde açılan Denizli
Sancağı sergilenmektedir. Yöredeki el
dokumaları ve tezgahları ile birlikte halı, kilim örnekleri, yazma kitaplar,
vitrinler ve duvarlarda yer almıştır. Atatürk köşesinde de Atatürk fotoğrafları
sergilenmiştir.
Hierapolis arkeoloji müzesi: Hierapolis kentinin en büyük yapılarından biri olan Roma Hamamı, 1984
yılından beri Hierapolis Arkeoloji Müzesi olarak hizmet vermektedir.
Müzede Hierapolis kazılarından çıkan
eserlerin yanında Laodikeia, Colossai, Tripolis, Attuda gibi Lycos (Çürüksu)
vadisi kentlerinden gelen eserler de bulunmaktadır. Ayrıca Tunç çağının en
güzel örneklerini veren Beycesultan Höyüğü'nden elde edilen arkeolojik
buluntular müzenin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bunların dışında Caria,
Pisidya ve Lidya bölgelerindeki bazı yerleşimlerden ortaya çıkarılan eserler
Hierapolis Müzesi'nde toplanmış ve sergilenmektedir.
PAMUKKALE TRAVERTENLERİ
Traverten sözcüğü, İtalya’da geniş traverten
çökellerinin bulunduğu Tivoli’nin, Roma zamanındaki adı olan “Tivertino”dan
gelmektedir. Traverten çok yönlü, çeşitli nedenlere ve ortamlara bağlı,
kimyasal reaksiyon sonucu çökelme ile oluşan bir kayadır.
Bölgede sıcaklıkları 35-100ºC arasında değişen
sıcak su kaynakları bulunmaktadır. Pamukkale termal kaynağı, bölgesel
potansiyel içindeki bir ünitedir. Kaynak, antik devirlerden beri
kullanılmaktadır. Termal su kaynaktan çıktıktan sonra, 320 m . uzunluğunda bir kanal
ile traverten başına gelmekte ve buradan, 60-70 m .lik çökelmenin olduğu
traverten katkatlarına dökülmekte ve ortalama 240-300 m . yol
katetmektedir.Kaynaktan çıkan 35.6
°C sıcaklığında, içinde yüksek miktarda Kalsiyum
Hidrokarbonat bulunan suyun havadaki oksijen ile olan teması sırasında Kalsiyum
karbonat çökelmekte ve traverten oluşumuna sebep olmaktadır. Çökelti ilk etapta
jel halindedir. Beyazlığın oluşumunda hava şartları, ısı kaybı, akışın yayılımı
ve süresi etkilidir. Çökelme, termal sudaki karbondioksit, havadaki
karbondioksit ile dengeye gelinceye kadar devam eder.
Reaksiyon Kimyasal olarak:
Ca (HCO3) + O2 --> CaCO+CO2+H2O
Travertenler kartlarda ve bröşürlerde göründüğü gibi her zaman su
ile temas halinde değildir. Su
dolu travertenler daha güzel ve hoş göründüğü için fotoğrafları genellikle su
dolu iken çekilir ve her zaman su dolu sanılır.Travertenlere termal su
kontrollü olarak belirli bir program dahilinde verilmektedir. Fazla miktarda ve
uzun süre aynı yere akıtılan termal su yosunlaşmaya ve dolayısı ile beyaz
traverten alanlarında hoş olmayan kirliliğe sebep olmaktadır.Hem bu kirliliğin
önüne geçmek hem de başlangıçta jel halinde olan çökeltiyi sertleştirmek için
traverten alanları belirli süreler kurutulmak zorundadır. Ana traverten
alanlarına girmek travertenin ilk oluşumda yumuşak jel halinde olması ve
yüründüğünde ezilme ve kırılma meydana gelmesi sebebiyle her ne kadar yasaksa
da gelen turistlerin suyla temasını sağlamak amacıyla eski araç yolu üzerinde
oluşturulan yapay havuzcukların olduğu bölüm ve Güney Kapısı tarafında sonradan
oluşturulan 5000 m2 'lik
traverten alanı turistlerin kullanımına açıktır.
KARAHAYIT KIRMIZI SU
TRAVERTENLERİ
Kırmızısu, Pamukkale’nin 5 km . kuzeyinde Karahayıt
kasabası içindedir. Kırmızısu travertenleri, 60º C sıcaklıkta çıkan termal su
çevresinde, termal suyun içindeki maden oksitleri nedeniyle kırmızı, yeşil ve
beyaz renkli traverten tabakaları şeklinde oluşmuştur. Travertenler yaklaşık
500m2’lik bir alandadır. Doğal güzelliği bakımından ilin görülmeye
değer önemli turizm beldelerinden birisidir.
DENİZLİ ANTİK KENTLERİ LİSTESİ
1-HIERAPOLIS-Pamukkale
2-COLOSSAE-Honaz
3-ELEINOKAPRIA-Honaz pınarkent
4-CHONEA-Honaz
5-LAODIKEIA-Denizli,Eskihisar
6-TRIPOLIS-APOLLONIA-Buldan yenicekent
7-APOLLONOS HIERON-Buldan
8-TRALLA-Buldan Derbent
9-AETOS-Buldan derbent
10-HYDRELA-HIDRELA-Sarayköy-Tekkeköy
11-FULVIA-Çivril-Işıklı Kasabası
12-EUMENIA-Çivril-Işıklı Kasabası
13-PELTAI-Çivril-karayahşiler köyü
14-TIPRIZA-TRIBRITZI-Çivril
15-HOMADENA-KHOMA -Çivril ,Gümüşsu civarı
16-SOUBLAİON-SUBLAEUM-SIBLIA-Çivril ,Gümüşsu
17-ANAUA-SANAOS-Dazkırı Sarıkavak köyü
18-HERAKLEİA SALBAKES-Tavas vakıf köyü
19-KHARAX- Çardak merkez
20-APOLLONIA SALBAKES-Tavas medet
21-KIDRAMA-Tavas yorga köyü
22-SALEIA-Tavas
23-BARZA-Tavas yorga köyü-derinkuyu
24-SEBASTOPOLIS-Tavas kızılca köyü
25-MOKOLDA-Tavas gümüşdere moğlasın
26-PLASARA-Bingeç köyü-karacasu tavas arası
27-HERACLEIA HIERON-Kızılcabölük
28-DIDIMEN-Kızlcabölük
29-CARYSTUS-KARISTOS -Kızılhisar
30-SALA-SALENON-Güney ilçesi kuzeyi-Aşağıçeşme höyüğü
31-MOTALEIA--Çal,Dağmarmara köyü
32-DIONYSOPOLIS-Çal ortaköy
33-APOLLON LERMONOS-Çal bahadınlar köyü
34-SALOUDEIA-Çal,Kabalar köyü
35-KAGYETTEIA-Çal,Develiler köyü
36-LOUNDA-Çal mahmutgazi köyü-yukarı seyit köyü-isabey
37-MOSSYNA-Çal gözler köyü-Sazak köyü arasında
38-ATYOKHORION-Çal Akkent kasabası
39-THIOUNTA-Çal gözler
40-ANAVA-Çardak
41-TRAPEZOPOLIS-Babadağ bekirler köyü
42-ATTOUDA-Sarayköy hisarköy
43-KAROURA-Sarayköy tekkeköy
44-MEN KAROU TEMPLE-Sarayköy Gereli köyü
45-TABEA-Kale
46-KILARAZA-Denizli hacıeyüplü köyü
47-TABENON-beyağaç ilçesi
48-PEPOUZA-Bekilli-Karahallı(uşak) arası
49-DIONYSOUPOLIS-DIONYSOS-Bekilli
50-MOTELLO-METELLOUPOLIS-Pulcherianopolis-Bekilli-medelle yeşilova
51-ERIZA-Acıpayam yeşildere(dereköy)
52-AGATHE KOME-Acıpayam alacain
53-THEMISSONION-Acıpayam karahöyük
54-DIOKAISAREIA -Acıpayam yeşilyuva
55-PHILICATIUM-Acıpayam yazır köyü
KAYNAK:Erdoğan AKIN
2-COLOSSAE-Honaz
3-ELEINOKAPRIA-Honaz pınarkent
4-CHONEA-Honaz
5-LAODIKEIA-Denizli,Eskihisar
6-TRIPOLIS-APOLLONIA-Buldan yenicekent
7-APOLLONOS HIERON-Buldan
8-TRALLA-Buldan Derbent
9-AETOS-Buldan derbent
10-HYDRELA-HIDRELA-Sarayköy-Tekkeköy
11-FULVIA-Çivril-Işıklı Kasabası
12-EUMENIA-Çivril-Işıklı Kasabası
13-PELTAI-Çivril-karayahşiler köyü
14-TIPRIZA-TRIBRITZI-Çivril
15-HOMADENA-KHOMA -Çivril ,Gümüşsu civarı
16-SOUBLAİON-SUBLAEUM-SIBLIA-Çivril ,Gümüşsu
17-ANAUA-SANAOS-Dazkırı Sarıkavak köyü
18-HERAKLEİA SALBAKES-Tavas vakıf köyü
19-KHARAX- Çardak merkez
20-APOLLONIA SALBAKES-Tavas medet
21-KIDRAMA-Tavas yorga köyü
22-SALEIA-Tavas
23-BARZA-Tavas yorga köyü-derinkuyu
24-SEBASTOPOLIS-Tavas kızılca köyü
25-MOKOLDA-Tavas gümüşdere moğlasın
26-PLASARA-Bingeç köyü-karacasu tavas arası
27-HERACLEIA HIERON-Kızılcabölük
28-DIDIMEN-Kızlcabölük
29-CARYSTUS-KARISTOS -Kızılhisar
30-SALA-SALENON-Güney ilçesi kuzeyi-Aşağıçeşme höyüğü
31-MOTALEIA--Çal,Dağmarmara köyü
32-DIONYSOPOLIS-Çal ortaköy
33-APOLLON LERMONOS-Çal bahadınlar köyü
34-SALOUDEIA-Çal,Kabalar köyü
35-KAGYETTEIA-Çal,Develiler köyü
36-LOUNDA-Çal mahmutgazi köyü-yukarı seyit köyü-isabey
37-MOSSYNA-Çal gözler köyü-Sazak köyü arasında
38-ATYOKHORION-Çal Akkent kasabası
39-THIOUNTA-Çal gözler
40-ANAVA-Çardak
41-TRAPEZOPOLIS-Babadağ bekirler köyü
42-ATTOUDA-Sarayköy hisarköy
43-KAROURA-Sarayköy tekkeköy
44-MEN KAROU TEMPLE-Sarayköy Gereli köyü
45-TABEA-Kale
46-KILARAZA-Denizli hacıeyüplü köyü
47-TABENON-beyağaç ilçesi
48-PEPOUZA-Bekilli-Karahallı(uşak) arası
49-DIONYSOUPOLIS-DIONYSOS-Bekilli
50-MOTELLO-METELLOUPOLIS-Pulcherianopolis-Bekilli-medelle yeşilova
51-ERIZA-Acıpayam yeşildere(dereköy)
52-AGATHE KOME-Acıpayam alacain
53-THEMISSONION-Acıpayam karahöyük
54-DIOKAISAREIA -Acıpayam yeşilyuva
55-PHILICATIUM-Acıpayam yazır köyü
KAYNAK:Erdoğan AKIN
Laodikya: Denizli
ilinin 6 km . kuzeyinde yer alan antik Laodikeia kenti,
coğrafi bakımdan çok uygun bir noktada, Lykos ırmağının güneyinde MÖ. 261-263
yılları arasında II. Antiokhos tarafından kurulmuş ve kente Antiokhos'un karısı
Laodike'nin adı verilmiştir.
Tripolis:Tripolis
Antik Kenti; Denizli merkezine 40
km . uzaklıktaki Buldan İlçesi, Yenicekent Kasabası ile
Menderes Nehri arasındaki yamaç üzerinde kurulmuştur. Tripolis , batıya ve
kuzeye açılan vadilerle Ege’ye, güneydoğusundaki Çürüksu Ovası ve vadileri ile İç Anadolu ve Akdeniz’e ulaşımı
bulunan antik kentlerden birisidir.
Colossae: Denizli
ilinin 25 km .
doğusunda, Honaz ilçesinin 2 km .
kuzeyinde yer almaktadır. Antik kent, Honaz (Cadmos) dağının kuzeyinde, Aksu Çayının
kenarına kurulmuştur. Antik çağdan beri kullanılan güney şark yolu üzerindedir.
Büyük Frigya içinde bulunan en önemli merkezlerdendir. Ksenephon'a göre
Frigya'nın 6 büyük kentinden biridir.
Eumania: Antik kent,
Çivril-Dinar karayolu üzerindeki Işıklı kasabasının bulunduğu alandadır. Kent
Bergama Kralı II. Eumenes adına kurulmuştur. Işıklı kasabasının güneydoğusunda
bulunan su kaynağı yakınlarında antik döneme ait izler görülmektedir. Özellikle
Bizans döneminde kale olarak kullanılmıştır.
Heraklia Salbace: Herakleia
antik kenti Denizli ili, Tavas ilçesi, Vakıf Köyü sınırları içinde yer
almaktadır. Adından da anlaşılacağı üzere kent yarı tanrı kahraman Herakles
adına kurulmuştur.
Tabea: Denizli-Muğla
karayolunun 78. km .'sinde
bulunan Tabea, doğal bir kale görünümündedir. Büyük İskender'den sonra
Anadolu'da kurulan kent devletlerindendir.
Dionisopolis: Denizli'nin
Çal ilçesinin yaklaşık 8 km
kuzeybatısında bulunan Ortaköy kasabası yakınındaki Dionysopolis kenti, Suriye
Krallığı “Seleukoslar” döneminde kurulmuş olup, daha sonra Bergama Krallığı
egemenliğine girmiştir.
Apollon Tapınağı: Bahadırlar
köyüne 4 km
uzaklıktadır. Menderes vadisine uzanan tepenin ortasında bulunan tapınak
dikdörtgen planlıdır. Yapının temelleri Hellenistik, üst bölümleri ise Roma
dönemine aittir. Bahadırlar Köyü Camii'nde bulunan yazıttan portikonun Domitian
döneminde Apollon Lermonos Tapınağı köleleri tarafından yapıldığı ve Apollon'a
ithaf edildiği anlaşılmaktadır.
Sebastopolis: Sebastopolis,
Denizli ili Tavas ilçesinin 19
km . güneyinde bulunan Kızılca Kasabası'nın 2 km . doğusunda yer
almaktadır.
Trapezopolis: Denizli
ili, Babadağ ilçesi, Bekirler köyü, Boludüzü mevkiinde bulunmaktadır. Antik
kentin kuzeyden güneye doğru uzanan düzlük üzerine, arazinin coğrafi yapısına
göre kurulduğu anlaşılmaktadır. Yüzeyde bazı yapı kalıntıları
izlenebilmektedir. Yüzeydeki kalıntılar Roma ve Bizans dönemi özellikleri
göstermektedir.
Attuda: Attuda (Hisarköy)
Denizli ili, Sarayköy ilçesi sınırları içerisinde ve ilçenin yaklaşık 17 km . güneybatısında yer
almaktadır. Kentin ilk kuruluşu hakkında kesin bir bilgi bulunmamasına rağmen
Hellenistik dönemde kurulmuş olduğu tahmin edilmektedir.
Apollonia Salbace: Apollonia
antik kenti ve Medet Höyüğü, Denizli ili, Tavas ilçesinin 7 km batısında düz bir ova
üzerinde kurulan Medet köyü yerleşim alanı içinde yer almaktadır. Tavas
ovasının en verimli arazileri üzerinde kurulan Apollonia, batıda Tabea yolu ile
Caria bölgesine, güneyde Sebastopolis yolu ile Likya bölgesine, doğuda Tavas
yolu ile Likya bölgesiyle Frigya bölgesine ulaşımı bulunan antik kentlerden
birisidir.
Hierapolis: Denizli
ilinin 18 km .
kuzeyinde yer alan Hierapolis antik kentinin Arkeoloji literatüründe “Holy
City” yani Kutsal Kent olarak adlandırılması, kentte bilinen bir çok tapınak ve
diğer dinsel yapının varlığından kaynaklanmaktadır. Kentin kuruluşu hakkında
bilgilerin kısıtlı olmasına karşın; Bergama Krallarından II. Eumenes tarafından
MÖ. II. yy. başlarında kurulduğu ve Bergama’nın efsanevi kurucusu Telephos’un
karısı Amazonlar kraliçesi Hiera’dan dolayı, Hierapolis adını aldığı
bilinmektedir.
Hierapolis, Roma İmparatoru Neron
dönemindeki (MS. 60) büyük depreme kadar, Hellenistik kentleşme ilkelerine
bağlı kalarak özgün dokusunu sürdürmüştür. Deprem
kuşağı üzerinde bulunan kent, Neron dönemi depreminden büyük zarar görmüş ve
tamamen yenilenmiştir. Üst üste yaşadığı depremlerden sonra kent, tüm Hellenistik
niteliğini kaybetmiş, tipik bir Roma kenti görünümünü almıştır. Hierapolis Hierapolis
ALTERNATİF TURİZM İMKANLARI
A-Kültür Turizmi: Anadolu Yarımadasının Güneybatısında, Ege Bölgesinin Güneydoğusunda,
Ege-İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit teşkil eden ve turizm
açısından önemli bir güzergahta yer alan ilimiz, HİTİT, FRİG, LİD, İON, ROMA,
BİZANS, SELÇUKLU ve OSMANLI gibi medeniyetleri sinesinde yaşatmış, HİERAPOLİS,
LAODİKYA, TRİPOLİS, HERAKLİEA, ATTUDA VE COLOSSAE gibi çok sayıda antik kent,
Örenyeri, höyük ve tümülüs vb. kültür değerleri potansiyeline sahiptir.
B-İnanç
Turizmi: İnanç turizmi açısından
da önemli bir potansiyele sahip olan Denizli’de
Hierapolis (St.Phillips Martyriumu), Laodikya (Anadolu’da kurulan 7
kiliseden biri buradadır), Tripolis (Buldan), Herakleia Salbace (Tavas), Attuda
(Hisarköy) ve Colossea da bulunan eski dini merkezler sayesinde önemli bir turizm
potansiyeli arz etmektedir. Aynı zamanda ilimizde bulunan tarihi cami ve
Türk-İslam büyüklerine ait türbeler de ziyaretçi akınına uğramaktadır.
C-Termal
Sağlık Turizmi-SPA: İlimizdeki,
Akköy, Buldan Çardak ve Sarayköy termal kaynak alanları 16.12.2008 tarihli
resmi gazete yayınlanarak Termal Turizm Bölgesi ilan edilmiştir. İlimizdeki alternatif
turizm çeşitlerinin en önemlisi olan Termal (Sağlık) turizm potansiyeli
açısından yurdumuzun önemli merkezlerinin başında gelmektedir. İlimizde sağlık
turizmine hizmet veren Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Belediyelerden belgeli
toplam 7000 yatak sayısından, 3500’ü vasıflı olup, Sarayköy Gölemezli ve
Pamukkale-Karahayıt Bölgesinde bulunmaktadır.
Pamukkale
Kaplıcaları: Denizliye 18 km uzaklıkta 35oC deki su;
Kalp-Damar Sertliği, Tansiyon, Romatizma, Deri, Göz, Raşitizm, Felç, Sinir ve
Damar Hastalıkları, Damar İltihabı ve Reyno Hastalığının tedavisinde büyük
yarar sağlar. Ilık içildiğinde spazmlı midelere iyi
gelmekle beraber çok değerli idrar çözücü, Böbrek kum ve taşlarında, İdrar yolu
iltihaplarında etkilidir. Ayrıca Miyokarditlere ve Kalp yetersizliklerine
termal su tedavileri iyi gelir.
Karahayıt Kaplıcaları: Karahayıt Kasabasında suyun sıcaklığı 42-56ºC arasında olup; Kalp,
Damar Sertliği, Yüksek Tansiyon, Romatizma, Lumbago, Siyatik, Deri, Sinir,
Uyuz, Sivilce, Kaşıntı gibi hastalıklara iyi gelir.
Gölemezli Çamur
Kaplıcaları: Merkez ilçeye bağlı Gölemezli
Kasabasında, su sıcaklığı 35-50oC arasında 4 kaynak mevcut olup, her kaynak
nitelik yönünden birbirinden farklıdır. Deri, Sedef, Mantar, Egzama, Hemoroit,
Kireçlenme, Romatizma gibi hastalıklara iyi gelir.
Kavakbaşı Ilıcası: Merkeze bağlı Kavakbaşı Köyünde Pamukkaleye 4
km uzaklıkta suyun sıcaklığı 30oC olup, Deri
hastalıklarına iyi gelir.
Çizmeli (Yenice)
Kaplıcaları: Buldan ilçesine 16 Km uzaklıkta, Suyun sıcaklığı 56oC de olup, Romatizma,
Kalp-Damar Sertliği, Hemoroit, Karaciğer Yetmezliği, Deri, Mide, Böbrek ve Kadın Hastalıklarına iyi gelir.
Buldan Maden Suyu: Buldan ilçesine 2
Km uzaklıktaki maden suyu kaynakları iki ayrı çeşmeden
akmaktadır. Sindirim sistemi ve Karaciğer işlevleri üzerine olumlu etkisi
vardır. Sofra suyu niteliğindedir.
Tekkeköy-İnaltı Ilıcaları:
Sarayköy ilçesine 20 Km
uzaklıkta, suyun sıcaklığı 80oC de olup, Romatizma, Deri, Kadın Hastalıkları,
İdrar Yolu rahatsızlıklarına iyi gelir.
Kızıldere Ilıcaları: Sarayköy ilçesine 20
Km uzaklıkta suyun sıcaklığı 88oC de olup, Romatizma ve
yorgunluğa iyi gelir.
Babacık (Kabaağaç)
Kaplıcası: Sarayköy-Tekkeköy ılıcalarına 3 Km uzaklıktaki suyun
sıcaklığı 43-62oC dir. Tekke, Ortakcı, Ilıca kaplıcalarının niteliğini taşır.
D-Kongre
Turizmi: İlimizde mevcut yıldızlı
turistik belgeli konaklama tesisleri ile Üniversitemizin kongre salonları yanı
sıra ayrıca EGS Park fuar alanında yaklaşık 1500 kişi kapasiteli büyük bir
kongre, toplantı, sempozyum vb. ev sahipliği yapabilecek kültür sanat merkezi
bulunmaktadır.
E-Turizm
Amaçlı Sportif Faaliyetler: İlimizde
Honaz Dağı, Çökelez Dağı ve Pamukkale Ören yerinde Yamaç Paraşütü, Honaz Dağı Milli Parkı, Beyağaç Kartal Gölü,Güney
Şelalesi,Çal ilçesi Ağlayan Kaya Şelalesinde Bisiklet turları,Dalaman Çayı,Büyük Menderes’in Bekilli ve Çal
ilçesi sınırları içerisindeki büyük kanyonlarda Kano-rafting, Işıklı ve Gökpınar
Gölü ve Adıgüzel Barajında su
sporları, Honaz Dağı, Beyağaç Kartal Gölü tabiatı koruma alanı, Karcı Dağı,
Babadağ, Bozdağ gibi alanlarda Dağ ve
doğa yürüyüşü (trekking) atlı doğa yürüyüşü yapılabilir.
F-Av
turizmi: İlimiz Av turizmi
yönünden hayli zengindir. Çivril Akdağ’da geyik, Honaz Dağı, Çardak Maymun Dağı,
Karcı ve Beyağaç Sandıras Dağları’nda yaban keçisi ve domuz bulunmaktadır.
G-Gençlik
Turizmi: İlimizde, Gençlik Turizmine yönelik olarak Pamukkale ve Karahayıt dışında Beyağaç Sandıras
Dağı, Honaz dağı, Adı Güzel Baraj gölü, Işıklı gölü, Büyük Menderes Nehri,
Dalaman çayı vadisi ve çevreleri kamp karavan turizmi için uygun yerlerdir.
H-Yayla
Turizmi: Denizli Yayla Turizmi açısından büyük bir öneme
haizdir. İlimizin her yüksek ovası birer yayla sayılır. Bu yaylaların
başlıcaları; Kale ilçesinde Karayayla, Tavas ta Yoran Yaylası, Acıpayam da
Eşeler Yaylası, Serinhisar da Yatağan (Kefe) Yaylası Buldan da Süleymanlı Yaylası, Çivril Akdağ üzerindeki Homa
Yaylası, Baklan Beşparmak Dağındaki Kuyucak Yaylası, Honaz ilçesinde Erikli
Yaylası, Babadağ ilçesinde Taşdelen Yaylası,
Beyağaç ilçesinde Topuklu Yaylalarıdır.
Bunlardan Yatağan
Kefe Yaylası ve Beyağaç Topuklu yaylalarında elektrik, su, çadır, piknik
alanları, Wc, duş, restoran, market, kasap ve çeşitli spor alanları gibi
altyapı ve üst yapı eksiklikleri tamamlanarak turizme hizmet etmektedir.
I-Botanik
Turizmi: Honaz Dağı Milli Parkı,
Kartal Gölü Karaçam Ormanı Tabiatı Koruma Alanı, Akdağ ve Babadağ botanik
turizmine uygun yerlerdir.
Honaz Dağı 150 yıldan beri dünya botanikçilerinin
ilgisini çekmektedir. Tespiti yapılan 964 tür bitkiden 122’si dünyanın hiçbir
yerinde yetişmeyip, sadece Türkiye’de yetişmektedir. Bunlardan Ballıbaba, Sığır Kuyruğu ve Safran
Honaz Dağı için endemiktir. Güveyotu ve Çam Çiçeği ise dünyada sadece Honaz
Dağı ve Babadağ’da doğal olarak yetişmektedir. Dünyanın hiçbir köşesinde
bulunmayan 43 tür bitki sadece Honaz Dağı’nda yetişmektedir.
Kartal Gölü ve anıt Orman civarı bitki florası
yönünden çok zengindir. Bölgede 200’den fazla bitki türü bulunmaktadır.
Türkiye’nin en yaşlı karaçam meşçeresi olduğu için Karaçam Ormanı biyolojik
bakımdan farklı bir genetik yapıya sahiptir ve bu nedenle bilimsel
araştırmalara ışık tutmaktadır. Ortalama 250-700 yaşında ve 30 metre yüksekliğinde olan
bu karaçamların en yaşlısı 1266 yıllıktır. 1,35 metre çap ile 4,25 metre çevreye
sahiptir.
Akdağ’da 1058 bitki çeşidi vardır. Bunların 124
adedi bölgeye özgüdür. Endemik bitkiler 500-2000 metreler arasında yoğunlaşır.
Bölgenin en yaygın bitki topluluğu Karaçam Ormanlarıdır. Ayrıca Laden, Kermes
Meşesi, Kara Ardıç, Sığır Kuyruğu, Kuşburnu, Karamuk, Yabani Kereviz, Sabunotu,
Geven ve çeşitli dağ çayları bulunmaktadır.
J-Kuş
Gözetleme Turizmi (Ornitoloji):
Çivril Işıklı Gölü Su Kuşları koruma alanı, Buldan Süleymanlı gölü, Çardak
Acıgöl, Çaltı gölü (Beylerli) civarında Kuş Gözetleme Turizmi (Ornitoloji) yapılabilmektedir. Özellikle Acıgöl’ün
Gemiş kasabası kıyıları flamingo ve 203 çeşide yakın kuş çeşitlerinin üreme ve
çoğalma bölgesidir. Çardak Uluslar Arası
Hava Alanının hemen yakınında olan Gemiş Kasabasında Kuş Gözetleme kulesi de
bulunmaktadır.
K-Mağara
Turizmi: İlimizin değişik
bölgelerinde çok sayıda turizme kazandırılmış ve kazandırılacak olan mağara bulunmaktadır. Bunlardan Kaklık Mağarası Mayıs 2002, Dodurgalar
Keloğlan Mağarası Nisan 2003 yılında turizme
açılmıştır.
Kaklık Mağarası,
Denizli-Çivril yolu üzerinde il merkezine 30 km . mesafede Honaz İlçesi Kaklık Beldesi’nde
yer alır. Mağara gerek oluşum ve gelişim özellikleri, gerekse içinde Pamukkale
benzeri traverten ve havuzcuklara, damlataşı, sarkıt ve dikitlere sahip olması
sebebiyle eşine rastlanmaz güzelliktedir.
Dodurgalar Keloğlan
Mağarası’na Denizli-Antalya yolu 78.km’sinde, anayolun 6 km içerisinde yer alan
Dodurgalar Kasabası üzerinden ulaşılır. Mağaranın toplam uzunluğu 145 m . olup yatay olarak
gelişmiş, geçit konumlu fosil bir mağaradır.
EL SANATLARI
Dokumacılık: Denizli’de dokumacılığın kökeni, Antik dönemlere dayanır. Denizli
merkezi dışında, Buldan, Sarayköy, Babadağ, Tavas, Kızılcabölük ve Kale’de
köklü, gelişmiş bir dokumacılık bulunmaktadır. Özellikle Babadağ, Kadıköy
dokumalarıyla, Buldan ise beziyle Anadolu’da ün salmıştır. Dokumacılığın büyük
çoğunluğunu yatak çarşafları ve alacalar oluşturur.
Dericilik: Denizli yöresinde dericilik sanatı da dokumacılık kadar eskidir. Bu uğraş
Türkmen Boyları’nın, Denizli yöresine yerleşmelerinden sonra daha da değer
kazanmıştır.
Yeşilyuva
önemli bir dericilik merkezidir. Günümüzde yöre insanı geçimini çoğunlukla
ayakkabıcılıktan sağlar ve hemen her evin küçük bir ayakkabı imalathanesi
bulunur. Daha önceleri elle dikilen ayakkabılar
günümüzde teknolojik gelişmeyle birlikte yerini makinelere bırakmıştır.
Geçmişte bir ayakkabının her aşamasını kendileri yapan ustalar bugün sadece
belirli bir parçasını yapmaktadırlar. Böylece ayakkabıların belirli bölümleri
üzerinde ustalaşma olmaktadır. Bu durum daha seri ve istenilen niteliğe yol
açmıştır. Bu aşamalar saya kesimi, saya traşçılığı ve saya dikimidir.
Yeşilyuva, günümüzde Türkiye’nin kösele ihtiyacının % 80’nini karşılamaktadır.
Ayakkabıcılık, ayakkabı kesme, taban yapıştırması, freze, fora, boyama ayrı
ayrı işler haline gelmiştir. Bu mesleğe bağlı olarak semercilik, saraçlık
meslekleri de yaygındır.
Testi ve Bardak Yapımcılığı:
Testi, toprak bardak, küp, saksı Serinhisar
ilçesinde çok eski yıllardan beri devam eden
Urgancılık: Serinhisar ilçesinde urgancılık ata mesleklerinden biri olup,
varlığını günümüzde de sürdürmektedir. Bu işi genellikle kadınlar yapmaktadır.
Erkeklerde üretilen urganların pazarlama işiyle uğraşmaktadırlar.
Bakırcılık: Bakır işlemeciliği geleneksel el sanatlarımızdan olup, Denizli
merkezindeki Kaleiçinde yüzyıllardan beri varlığını sürdürmektedir. Burada
birçok sofra takımı, çanaklar, iliştirler, kaşık, kepçe, kevgir, sini, leğen,
yemek tencereleri, kazanlar, ibrik vb. mutfak eşyaları imal edilmektedir.
Günümüzde bu sanatı sürdürenlerin sayısı oldukça azdır. Bakırdan yapılan mutfak
malzemelerinin yerine çelik, alüminyum, porselen, çinko ve plastik gibi
maddelerden yapılan daha ucuz ve kullanışlı kap kacaklar almıştır. Günümüzde bu
sanatı devam ettiren ustalar çoğunluğu turistik amaçlı, bakırdan yapılan süs
eşyacılığına yönelmişlerdir.
Hasırcılık: İlimizde görülen diğer dokuma türü, hasır dokumacılığıdır.
Çardak-Beylerli, Buldan-Süleymanlı, Çivril-Gümüşsuyu yörelerimizdeki göllerden
kesilen saz ve kamışlardan yere kurulan tezgahlarda hasır denilen “yazlık
örtüsü” ve tavanlara “dam örtüsü”, denizde kullanılan hasır türleri
dokunmaktadır.
Demircilik: Demir sanatı, ilimizde yüzyıllardan beri devam eden
Semercilik – Saraçlık: Son yıllarda tarımda makinalaşmanın artmasına bağlı olarak yük ve iş
hayvanı kullanılmamaya başlanmıştır. Dolayısıyla eskiden bunlara bağlı olarak
çok yaygın olan semer yapımcılığı ve saraçlık da oldukça azalmıştır. Özellikle
gezici ustalar tarafından icra edilen bu sanat kurulan eski pazarlar ve merkezi
dükkanlarda icra edilmekteydi.Yeşilyuva Çivril ve Çal ilçelerinde semercilik
yaygın bir sanat iken üretilen derilerden yapılan koşum takımları, süsler ve
günlük kullanım eşyaları yok olmak üzeredir.
Tel Kırma - Gümüş İşi: Tavas Yöremizde yaygın olarak işlenmektedir. Hammaddesi tel olan bu
sanat kadınlar tarafından gerpetle tül ya da tülbente işlenir. Oldukça ince ve
pahalı olan bu işlemin mihraplı, elmas, makaslı, sepeleme, muskalı, yıldızlı,
yapraklı, tıtıl sarmalı gibi motif türleri vardır. Gelinlerin çeyizlerinde
bulunan bürgü yada örtülerde muhakkak bir tel kırma işi bulunmaktadır. İlimizde
sadece Tavas yöresinde yapılan tel kırmaya rağbet oldukça çoktur. Çivril
ilçesinin Beyköyü küçük ev atölyelerinde gümüşcülük yapılmaktadır. Takı ve süs
eşyası olarak yüzük, küpe, kolye vb. gibi bir çok ürün imal edilmektedir.
İğne İşleri: Bütün yörelerimizde hanımlar tarafında yapılmasına rağmen Tavas
yöresinde bir el sanatı ve sektör haline gelmiştir. Özellikle çeyizlik ürünlerde
tığ ve iğne oyasının çokluğu göze çarpar. Motiflerde çok çeşitli figürler kullanılır.
Tarakçılık: Yatağan Kasabasında camız
ve koç boynuzlarından kemik kadın tarağı yapılmaktadır. Günümüzde plastiğin
revaçta olması ve boynuz bulunamaması nedeni ile meslek yok olmaktadır.
Boynuz,
körüklü ocakta ısıtılarak işlenmektedir. Büyük baş hayvanların boynuzlarından elde edilen hammadde ilk önce
ısıtılmış demir ile delinir. Delme işlemiyle kızgın demir boynuzun içine
sokulur ve içerideki tabaka eritilir. Boynuz henüz ısısını kaybetmeden soğuk
suya atılır. Sudan çıkarılan boynuz dörder parmak genişliğinde karşılıklı
olarak el testeresiyle kesilir. Normal bir boynuzdan 7 adet tarak çıkar. Boynuzdan
yapılan tarağın tırnaklarının insan saçındaki elektiriklenmeyi aldığı
bilinmektedir.
Bıçakçılık: Serinhisar ilçesinin Yatağan kasabasında, Yatağan
Baba’nın yadigârı olan demircilik sanatı köyün kurulduğu tarihten beri devam
etmektedir. Buna bağlı olarak bıçakçılık sanatı gelişmiş olup, bıçak, çakı,
tahra, balta, makas, kırklık, saban demiri ve pala gibi iş aletleri günümüzde
de yapılmaktadır. Ülkenin her yerine gönderilerek, Yatağan insanının maden
sanatındaki yaratıcılığı ve tarihten beri süregelen ata sanatı tanıtılmaktadır.
Yatağan adıyla özdeşleşen palalar, literatüre “Yatağan Palası” olarak girmiştir.
Bıçak
yapımında şöyle bir sıralama izlenir: Önce körük yakılarak işe başlanır. Ham
demir kızdırılarak çekiçlerle örs üzerinde kabaca bıçak şekli verilir. Bıçak
sayısı kadar saplık alınır ve bu körükte ısıtılarak yumuşatılır. Saplık
usturası ile düzeltilir. Verilecek şekle göre saplık demiri arasına konarak
şekillendirilir. Böylece bıçak namluları soğurken bıçakların sapları da kabaca
hazırlanmış olur. Hazırlanan saplar kururken şekillendirilen ve inceltilen
bıçak taslakları yere alınır ve başka bir örsün üzerinde çekiçle son defa şekil
verilir. Sonra sap delikleri delinir, sırt ve ağızları eğe ile düzeltilir,
mühür basılır. Soğuyan saplara törpü ile şekil verilir. Demirin kulpunun
gireceği ağızlar açılır ve düzgün biçim alan bu bıçaklara su verilir. Bu işlem
için su ve zeytinyağı kullanılır. Daha sonra bıçaklar kösele taşı ile çarkta
parlatılır (Çaycı ve Aytin 2006).
El
İmalatı Cam Yapımı: 1935'de Ulu
Önder Atatürk'ün direktifiyle Türkiye'de cam üretme görevini üstlenen
Paşabahçe, geçmişten aldığı Türk "camcılık" geleneğinin yaşatılması
misyonunu bugün Denizli Cam ile sürdürmektedir. Firma, Denizli markası ile
yaptığı "el imalatı cam ev eşyası" üretiminde Türkiye'de lider
durumunda, dünyada ise aranılan bir konumdadır. El imalatı tarzında üretim
yapan ve emek-yoğun çalışılan Denizli Cam'da 5000 yıllık camcılık geleneği
yaşatılmaktadır.
Soda Camı, Kristal ve Cam Çubuk üretiminin yanısıra geleneksel Beykoz
Camcılığı'nın örneklerini oluşturan;
• Beykoz serisi ürünler,
• Nazarlıklar,
• Çeşm-i Bülbüller,
• Ünlü kristaller üretilmektedir.
YAPMADAN DÖNMEYİN
-Dünya harikası travertenleri ile ünlü Pamukkale’de güneşin batışını
izlemeden
-Kırmızısu travertenlerini görmeden
-Karahayıt ve Yenice kaplıcalarının şifalı sularına girmeden
-Bir çok uygarlıkların yerleştiği antik çağın büyük ve kutsal
kentlerinden; Hierapolis , Laodikeia, Colossae
-Kaklık ve Keloğlan Mağaralarını gezmeden
-Ağlayankaya ve Güney şelalerini görmeden
-Tarihi Kaleiçi çarşısını ve Babadağlılar iş merkezini gezmeden
-El dokuma, tekstil ve konfeksiyon
ürünlerinden almadan
-Serinhisar leblebisi, Tavas
pidesi ve Bayramyeri’nde Denizli kebabı yemeden
